(Tri Thức Trẻ) – Không có thùng rác, đường phố ở Nhật Bản vẫn rất sạch sẽ, tại sao lại như vậy?
Ở bất kì quốc gia nào, thùng rác cũng được xem là thứ căn bản buộc phải có. Thế nhưng, tại Nhật Bản, người ta sẽ phải đi tìm mỏi mắt mới tìm ra được một chiếc thùng rác công cộng.
Hơn nữa, dù không có thùng rác, đường phố ở Nhật vẫn rất sạch sẽ, tại sao lại như vậy?
Từng có một số ý kiến cho rằng, người Nhật làm vậy để tiết kiệm ngân sách? Hay người Nhật Bản có ý thức cao về vệ sinh công cộng tới nỗi không cần phải có thùng rác nữa? Hay là vì để thùng rác ngoài đường nhìn mất mỹ quan quá?
Câu trả lời cho những thắc mắc trên hoàn toàn “chẳng liên quan” tới những giả thuyết đã được đặt ra. Thực tế, việc người Nhật bỏ đi thùng rác công cộng lại xuất phát từ một vụ khủng bố diễn ra cách đây hơn 20 năm…
Bỏ thùng rác để khủng bố không có chỗ giấu bom
Đúng vào ngày 20/3/1995, một nhóm khủng bố 5 người được cho là thuộc giáo phái Aum Shinrikyo đã phát tán loại khí độc Sarin – tấn công vào hệ thống tàu điện ngầm ở Tokyo.
Loại khí độc này được cảnh sát xác định là cực kì nguy hiểm, khi chúng có thể gây ảnh trực tiếp tới hệ thần kinh của con người. Và bằng chứng là vụ khủng bổ này đã khiến 13 người thiệt mạng, cũng như hơn 5.000 người bị thương.
Hay tin khủng bố, nước Nhật sau đó trở nên vô cùng rối ren, người dân Nhật bị nhấn chìm trong nỗi sợ hãi. Và chỉ tới khi kẻ chủ mưu bị bắt lại, người ta đã phát hiện ra, chúng đựng chất độc trong các túi nylon có giấy báo bọc ngoài.
Trước tình hình này, giới chức Nhật đã ban hành biện pháp an ninh khẩn cấp, đó là loại bỏ các thùng rác công cộng – nhằm hạn chế kẻ khủng bố có thể giấu vũ khí ở đó. Tới sau này, thành phố Tokyo cũng không còn một chiếc thùng rác công cộng nào nữa.
Không có thùng rác, người Nhật giữ sạch đường phố như thế nào?
Trên thực tế, vụ khủng bố xảy ra vào tháng 3/1995 chỉ phần nào giải thích cho câu hỏi: tại sao người Nhật không sử dụng thùng rác công cộng. Còn về cơ bản, người Nhật đã vận dụng lý thuyết sau đây nhằm giữ sạch đường phố.
Cụ thể, người ta gọi đây là Thuyết cửa sổ vỡ. Thuyết này mang ý nghĩa: nếu một người đập vỡ một ô cửa kính mà không lập tức sửa nó thì người khác sẽ làm cho nó có nhiều mảnh vỡ hơn. Sau đó, những mảnh vỡ này sẽ để lại ấn tượng trong lòng mọi người. Và kết quả là ý nghĩ phạm tội dần dần sẽ hình thành và phát triển trong lòng.
Ứng dụng vào trường hợp của người Nhật, giả sử rác được bỏ đúng thùng thì chẳng còn gì để nói. Tuy nhiên, nếu thùng rác ngập ngụa lên, người ta sẽ bỏ mặc và tiếp tục thêm rác vào đó. Càng những nơi rác có sẵn, tâm lý chung của con người sẽ là càng xả rác. Rồi đến một ngày kia, khi gió lớn thổi rác bay khắp đường phố, hoặc người lao công không kịp dọn các thùng rác, thì người dân sẽ thẳng tay xả rác xuống đường.
Do đó, để tránh tạo ra ô cửa sổ vỡ – hay nói cách khác là tình trạng xả rác ra đường, người Nhật đã dứt điểm bỏ đi những thùng rác công cộng trước kia.
Vậy không có thùng rác, người Nhật đã giữ sạch đường phố bằng cách nào?
Không ít du khách đã tỏ ra bỡ ngỡ, khi đi cả dãy phố mà không thể tìm thấy bất kì chiếc thùng rác nào. Nhưng về cơ bản, đây không hẳn là tín hiệu xấu.
Ở Nhật Bản, tại những nơi người ta thường mua những đồ có bao bì, họ luôn đặt một thùng rác bên cạnh, như máy bán hàng tự động, cửa hàng tiện lợi và ga tàu. Sau khi dùng xong, người Nhật có thói quen sẽ vứt rác ngay vào đó.
Bên cạnh đó, vì không có nhiều thùng rác, nên người Nhật cũng rất hạn chế vừa đi vừa ăn uống ngoài đường.
Một trong số ít những điểm công cộng mà người Nhật có thể tìm thấy thùng rác là ga tàu điện ngầm. Nhìn chung, thói quen của người Nhật sẽ bỏ rác vào thùng ngay, bởi chẳng ai muốn mang theo rác lên tàu cho đến khi cập bến cả.
Huyền My (Tri Thức Trẻ)