Nhằm hướng tới xã hội siêu thông minh (超スマート社会/Society 5.0), từ khoảng năm 2016, Nhật Bản đã bắt đầu chú trọng giáo dục Khoa học toán học – Khoa học dữ liệu (数理・データサイエンス) tại các trường đại học.
Khoa học toán học – Khoa học dữ liệu là gì?
Khoa học toán học nói đơn giản là ngành nghiên cứu áp dụng một số các kiến thức toán học (ví dụ thống kê, các mô hình toán học) vào các ngành khoa học khác (trong đó có khoa học dữ liệu). Khoa học dữ liệu là khoa học sử dụng và phân tích các dữ liệu, từ đó tìm ra những quy luật, những giá trị mới giúp con người đưa ra các bước hành động tiếp theo.
Ví dụ, trong kinh tế, khi có dữ liệu một nhóm khách hàng mua sắm ở một siêu thị A (độ tuổi của khách, số tiền chi ra mua hàng, các loại mặt hàng được mua v.v..), người ta có thể áp dụng các mô hình toán học (từ khoa học toán học) để tìm hiểu xem nhóm khách hàng nào thường mua sản phẩm gì, có những sản phẩm nào thường được mua chung với nhau v.v.. để từ đó nghĩ ra cách pr sản phẩm, đưa ra các chương trình khuyến mãi hợp lý. Tất cả quá trình này là khoa học dữ liệu.
Để bắt kịp với xu hướng thế giới, chính phủ Nhật Bản đã đưa ra chỉ thị phổ cập chương trình học Khoa học toán học – Khoa học dữ liệu tại bậc đại học. Năm 2016, có 6 trường đại học được chỉ định là trường trọng điểm, thí điểm các chương trình này cho cả khối tự nhiên và xã hội, tạo ra các chương trình chuẩn để có thể áp dụng toàn quốc. Sáu trường đó gồm đại học Tokyo, Kyoto, Osaka, Hokkaido, Shiga, Kyushu.
Vài năm sau đấy, 20 trường đại học khác được chọn vào nhóm “Các trường hợp tác”: đại học Tohoku, Nagoya, Tsukuba, Utsunomiya, Kobe, Ehime, Shimane, Công nghiệp Kitami, Yamagata, Gunma, Chiba, Ochanomizu, Niigata, Khoa học Kĩ thuật Toyohashi, Okayama, Hiroshima, Ryukyu, Miyazaki, Khoa học Kĩ thuật Nagaoka, Shizuoka. Một số trường trong nhóm này sẽ tiến hành xây dựng chương trình học (プログラム) về Khoa học dữ liệu, một số tạo chương trình học kết hợp giữa Khoa học xã hội và Khoa học tự nhiên v.v..
Tháng 3 năm 2020, Nhật Bản đã thêm phần giáo dục AI vào trong định hướng và chọn 7 trường vào nhóm “Các trường hợp tác trong lĩnh vực nhất định”, 3 trường vào nhóm “Các trường hợp tác”. Nhóm 7 trường gồm đại học Thương mại Otaru (小樽商科大学), Tohoku, Ibaraki, Tsukuba, đại học Y – Nha khoa Tokyo (東京医科歯科大学), Kobe, Hiroshima. Nhóm 3 trường hợp tác gồm đại học Toyama, Yamanashi, Nagasaki.
Xã hội siêu thông minh là mô hình nhiều quốc gia đang nhắm tới, trong đó có cả Nhật Bản và Việt Nam. Ngày nay, việc trang bị các tri thức, kĩ năng liên quan đến khoa học dữ liệu, các ngôn ngữ lập trình cơ bản, biết cách sử dụng ngôn ngữ phân tích số liệu như R, Python v.v.. sẽ giúp mở ra những triển vọng việc làm mới cho các bạn sinh viên. Vậy nên, nếu bạn nào có hứng thú với ngành này thì hãy tham khảo chương trình học của các trường đại học trên nhé.
Chia sẻ cá nhân
Trước khi trở thành sinh viên khoa kinh tế, mình từng nghĩ học kinh tế toàn lý thuyết nhiều chữ, nhưng mà suy nghĩ đó không còn quá đúng đối với thời điểm hiện tại. Bên cạnh một số môn nặng lý thuyết, trường mình cũng giảng dạy những môn liên quan tới khoa học dữ liệu. Sinh viên được học những môn liên quan tới lập trình, sử dụng ngôn ngữ Python, R để tập phân tích số liệu.
Năm nay, mình làm TA (Teaching Assistant, phụ tá cho giáo viên) cho một lớp năm nhất thuộc khoa Ngoại ngữ của trường. Mình phát hiện các bạn sinh viên năm nhất khối Xã hội (文系) phải học một môn bắt buộc 情報社会基礎 (khối Tự nhiên理系 là 情報科学基礎) với nội dung dạy liên quan tới máy tính, HTML, CSS, cách lập 1 trang web cá nhân đơn giản, cách phân tích dữ liệu. @@
Mình nghĩ rằng, dù không cần thành thạo lập trình, thành thạo các thuật toán, các bạn sinh viên cũng nên biết sơ qua về xu hướng giáo dục này để có thêm lựa chọn về con đường tương lai của bản thân.
Theo Tobira – Mở ra cánh cổng đại học Nhật Bản
Link thông tin tham khảo từ MEXT
https://www.mext.go.jp/b_menu/shingi/chousa/koutou/080/gaiyou/1380792.htm
https://www.mext.go.jp/b_menu/shingi/chousa/koutou/095/gaiyou/1412367.htm
https://www.mext.go.jp/b_menu/shingi/chousa/koutou/095/gaiyou/1412367_00001.htm