Không chỉ là đạo diễn, nhà sản xuất và biên kịch xuất sắc của điện ảnh Nhật Bản, Akira Kurosawa còn là niềm tự hào điện ảnh châu Á bởi từng nhận vô số giải thưởng quốc tế. Nhiều bộ phim của ông đạt ngưỡng kinh điển, được đưa vào hệ thống giảng dạy điện ảnh của nhiều nước trên thế giới.
Dòng dõi Samurai
Akira Kurosawa sinh ngày 23 tháng 3 năm 1910 tại Ota, Tokyo, Nhật Bản trong một gia đình khá giả. Thông tin thêm
Akira Kurosawa
Sinh ngày 23- 3-1910, mất ngày 6-9-1998.
Phim tiêu biểu: The Seven Samurai (Bảy võ sĩ), Rashomon (La Sinh Môn), Ran (Loạn)… Phim của ông được nhiều đạo diễn làm lại với nhiều thể loại khác nhau.
Các giải thưởng: Giải Sư tử vàng của LHP Venice cho Rashomon, Giải danh dự Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất tại lễ trao giải Oscar cho Rashomon, giải Sư tử bạc của LHP Venice cho Seven Samurai, Giải Oscar Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất cho Dersu Uzala, Giải Cành cọ vàng tại LHP Cannes cho Kagemusha, giải Sư tử vàng cho thành tựu trọn đời tại LHP Venice, huân chương Bắc đẩu
Bố ông là Kurosawa Isamu (hiệu trưởng một trường cấp II của quân đội Nhật và có dòng dõi từng là samurai) còn mẹ là bà Kurosawa Shima.
Akira là con út trong số 8 anh chị em và tình yêu với điện ảnh của ông bắt nguồn từ bố.
Ngoài phim ảnh, ông cũng được cổ vũ học vẽ ngay từ khi mới ngồi trên ghế nhà trường. Thời gian này, ông chịu nhiều ảnh hưởng của anh trai Heigo, một người thông minh và từng giành vài giải thưởng về học tập, sau này trở thành một người thuyết minh phim.
Rất nhiều phim của ông được lấy cảm hứng từ các tác phẩm văn học nổi tiếng, đặc biệt là từ các tác phẩm của William Shakespeare: Ran dựa theo Vua Lear, Throne of Blood dựa theo Macbeth còn The Bad Sleep Well dựa theo Hamlet.
Kurosawa còn đạo diễn những phim chuyển thể trực tiếp từ các tác phẩm văn học Nga. Trong đó có phim Thằng ngốc (1951) chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của Dostoevsky, bộ phim Dưới đáy (1957) chuyển thể từ vở kịch của Maxim Gorky, bộ phim Ikuru dựa theo tác phẩm của Lev Nikolayevich Tolstoy, Cái chết của Ivan Ilyich…
Chạm ngõ làng điện ảnh
Năm 1936, Akira tham gia một khóa học đạo diễn tại hãng phim PCL. Ông được tuyển dụng và trở thành trợ lý đạo diễn cho Kajiro Yamamoto.
Sau tác phẩm đầu tay Sanshiro Sugata, những bộ phim tiếp theo do ông đạo diễn được làm dưới sự giám sát chặt chẽ của chính phủ Nhật thời chiến và đôi khi mang những chủ đề dân tộc chủ nghĩa.
Tuy nhiên, ngay ở tác phẩm đầu tiên sau chiến tranh, bộ phim No Regrets for Our Youth, Kurosawa đã chỉ trích chế độ cũ của Nhật Bản với câu chuyện của một người vợ có chồng là nhà hoạt động cánh tả bị chính quyền bắt vì niềm tin chính trị của mình. Kurosawa còn làm một số bộ phim khác về đề tài Nhật Bản hiện đại. Tuy nhiên, bộ phim mang lại danh tiếng quốc tế cho Akira lại là Rashomon (La Sinh Môn), một bộ phim có đề tài lịch sử, giành giải Sư tử vàng tại LHP Venice.
Trong giai đoạn làm nhiều phim nhất, từ cuối thập niên 40 đến giữa thập niên 60, Kurosawa thường cộng tác với một số người nhất định. Hayasaka Fumio sáng tác nhạc cho 7 phim của ông, trong đó có Rashomon (La Sinh Môn), Ikiru (Muốn sống) và Seven Samurai (Bảy võ sĩ). Nhiều kịch bản phim như Throne of Blood, Seven Samurai và Ran (Loạn) được ông viết cùng Oguni Hideo. Sự cộng tác giữa Kurosawa và Mifune bắt đầu từ bộ phim Drunken Angel (1948) và kết thúc là bộ phim năm 1965, Red Beard, là một trong những sự cộng tác giữa đạo diễn và diễn viên nổi tiếng nhất trong lịch sử điện ảnh.
Từng tự tử không thành
Bộ phim Red Beard đánh dấu bước ngoặt trong sự nghiệp đạo diễn của Kurosawa khi đây là bộ phim cuối cùng ông làm với diễn viên Mifune Toshiro và cũng là bộ phim đen trắng cuối cùng của ông.
Sau đó Kurosawa ký hợp đồng với hãng 20th Century Fox để làm bộ phim Tora!Tora!Tora! cho Hollywood nhưng cuối cùng ông lại bị thay thế bởi Masuda Toshio và Fukasaku Kinji. Các bộ phim tiếp theo của Kurosawa thường rất khó tìm được nguồn tài chính và thường phải làm ròng rã trong nhiều năm.
Sau lần tự tử không thành, Kurosawa tiếp tục làm phim và vẫn rất khó khăn trong việc tìm nguồn tài chính trong nước cho dù ông đã là một đạo diễn nổi tiếng thế giới.
Dersu Uzala (1975), được làm tại Liên Xô với bối cảnh là vùng Siberi vào đầu thế kỷ XX, là bộ phim duy nhất của Kurosawa được làm bên ngoài Nhật Bản và không dùng tiếng Nhật. Tác phẩm này đã giành giải Oscar cho Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất.
Trong một lần trả lời phỏng vấn, Akira đã nói rằng Ran là bộ phim hay nhất ông đã từng làm. Akira Kurosawa qua đời sau một cơn đột quỵ ở Tokyo vào tuổi 88.
Trong cuộc sống, ông nổi tiếng là người yêu thích ẩm thực, từng dành rất nhiều tiền trong ngân quỹ làm phim để mua thức ăn ngon cho diễn viên và đoàn làm phim. Kurosawa từng “bị” đồng nghiệp đặt biệt danh “Tenno”, có nghĩa là “Hoàng đế”, bởi phong cách đạo diễn độc tài và cầu toàn của ông.
Theo Ngọc Bi (Thanh Niên – thanhnien.com.vn)