Đức Khổng Tử cho rằng mặc dù làm người ai cũng ham muốn được phú quý, nhưng “nhân tính” cần phải đặt nặng hơn, quân tử tuyệt sẽ không vi phạm đạo đức để truy cầu trục lợi. Mà ở xã hội hiện đại, nếu một mực giữ gìn phẩm hạnh như thế thì sẽ có nhiều người cho là quá viển vông. Có rất nhiều mô hình kinh doanh tồn tại trong xã hội hiện tại, một số mô hình đặt nặng tính đổi mới, tìm nhiều cách để cạnh tranh, sử dụng nhiều kênh, nghiên cứu những chi tiết rất nhỏ, điều hành một cách hữu hiệu, tổ chức đúng đắn, xử lý mọi việc rất nhanh chóng, v.v. Mục đích của các mô hình này là để làm giàu một cách nhanh chóng khi gặp phải sự cạnh tranh gay gắt. Trong hoàn cảnh như thế, những người với tiêu chuẩn đạo đức cao có thể thành công được không? Câu trả lời là “có”.
Có bốn nhà tư bản công nghiệp mẫu mực tại Nhật Bản được gọi là “kinh doanh tứ thánh”. Ông Kazuo Inamori, người sáng lập tập đoàn Kyocera và là Giám đốc điều hành hiện tại của Japan Airlines, là một trong số ấy. Ông Inamori khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng và đã sáng lập hai công ty nằm trong số 500 công ty lớn nhất thế giới do đặc san Fortune bình chọn – đó là Tập đoàn Kyocera và công ty viễn thông lớn thứ hai tại Nhật Bản, KDDI. Trong 47 năm từ khi thành lập, Tập đoàn Kyocera chưa bao giờ lỗ, đó quả là một thành quả vượt bậc.
Khi được hỏi về bí quyết thành công, ông Inomori có một câu trả lời vô cùng đơn giản. Ông tin rằng điều quan trọng nhất trong cuộc đời là phải đặt câu hỏi: “Tại sao chúng ta có mặt tại đây?”. Câu trả lời của ông là: “Chúng ta có mặt ở đây để đề cao nhân tính của chúng ta. Chúng ta muốn trở thành một người có đạo đức tốt hơn khi chúng ta mới đến đây, và không vì một mục đích nào khác. Để hiểu tại sao chúng ta có mặt tại đây, chúng ta cần phải tìm một con đường chân chính”. Ông tin rằng không hề có sự khác biệt nào giữa đạo lý nhân sinh và đạo lý kinh doanh.
Tư tưởng kinh doanh của ông Inamori vốn xuất phát từ văn hoá truyền thống phương Đông, đặc biệt là văn hoá Phật giáo. Những quan niệm triết lý của Khổng Tử và Đức Phật là căn bản trí huệ của ông. Ông tin rằng việc tạo dựng một doanh nghiệp là do con người làm nên, do đó đức tính và những tiêu chuẩn đạo đức của con người rất là quan trọng. Nếu một người không có những tiêu chuẩn đạo đức cao thượng, người đó không thể tạo dựng một doanh nghiệp tốt. Người đó phải nâng cao phẩm đức của mình thì công việc kinh doanh mới phát triển. Vì thế, bí mật để thành công chính là phải đề cao nhân tính.
Ông Inamori chỉ mới 27 tuổi khi ông thành lập Tập đoàn Kyocera. Khi ấy ông không có kinh nghiệm nào và không biết phải tiến hành ra sao. Ông quyết định làm theo lời khuyên của cha mẹ và thầy giáo của ông về tầm quan trọng của sự trung thực, vui vẻ, thành tín, biết ơn, thật thà, nhẫn nhục, kiên nhẫn, tin cậy, công lý, kính trọng, vị tha, siêng năng, tiết kiệm, chịu khổ, không oán hận hay ganh tị, nhớ rằng một điều bất lợi có thể trở thành một lợi điểm, v.v. Những khái niệm này tất cả đều là những tiêu chuẩn đạo đức căn bản. Ông tìm thấy tất cả các câu trả lời cho những khó khăn trước mắt bằng cách suy xét rằng làm người thì những điều đó là đúng hay sai, thiện hay ác. Tóm lại, sự phán xét [các vấn đề] của ông đều hoàn toàn dựa trên lương tâm. Ông đã lãnh đạo công ty của mình đến thành công bằng cách đi trên con đường chân chính.
Người xưa tin rằng sống, chết, giàu có, và địa vị xã hội mà một người có thể đạt được đều tùy thuộc vào số phận. Nền tảng của đời sống là phải dựa vào đạo nghĩa. Tài sản có được là kết quả của đức hạnh mà người đó tích lũy được. Giàu sang là quả, đức hạnh là nhân, có nguyên nhân mới có kết quả. Cho nên tuân theo nhân đạo mới có nhân nghĩa, có nhân nghĩa mới có công đức, có công đức mới có giàu sang. Có đạo đức cao thượng không thể đảm bảo rằng kiếp này sẽ được đại phú đại quý nhưng nếu vi phạm đạo đức thì cuối cùng sẽ mang đến tai họa bần tiện.
Đường Phong (dịch Ngọc Yến)
Theo vietdaikynguyen