Kuchisake-onna (Khẩu liệt nữ – Người đàn bà rạch miệng) là một nhân vật xấu xa trong truyền thuyết và văn hóa dân gian Nhật Bản. Đó là linh hồn độc hại hay onryo (hồn ma báo thù) của một người phụ nữ với khuôn mặt được che kín và mang theo một thứ vũ khí sắc nhọn. Kuchisake-onna được mô tả như một yokai (yêu quái) đương đại.
Theo truyền thuyết, Kuchisake-onna là một người phụ nữ bị chém và bị rạch miệng đến tận mang tai. Theo một số dị bản, Kuchisake-onna vốn là vợ hoặc thiếp của một samurai, cô rất xinh đẹp nhưng lại vô cùng kiêu căng và thường xuyên lừa gạt chồng đi ngoại tình. Để trừng phạt sự không chung thuỷ của cô, người chồng đã rạch miệng cô đến tận hai mang tai. Một số dị bản khác lại nói rằng miệng cô bị rạch trong quá trình thực hiện một số thủ thuật nha khoa hay y khoa, hay cô bị rạch miệng bởi một người phụ nữ ghen tị với vẻ đẹp của cô, hay miệng cô có rất nhiều răng sắc nhọn.
Sau khi chết đi, linh hồn của người vợ này trở thành một oán linh hay còn gọi là onryo với những vết rạch đáng sợ ngay miệng. Khuôn mặt được che kín bằng khẩu trang (loại thường dùng trong phẫu thuật), hoặc che bằng quạt hay khăn tay trong một số lần, oán linh này luôn mang theo một vũ khí sắc nhọn (dao hoặc kéo hoặc lưỡi hái tuỳ vào từng dị bản).
Theo phiên bản phổ biến nhất của truyền thuyết này, Kuchisake Onna tiếp cận nạn nhân và hỏi họ: “Watashi, kirei?” (Tôi có đẹp không?). Nếu người đó trả lời “Không”, thì sẽ bị cô ta giết bằng vũ khí sắc nhọn. Nếu trả lời là “Có”, cô ta sẽ bỏ mạng che ra, để lộ cái miệng bị rạch tới tận mang tai và hỏi lại “”Kore demo?” (“Ngay cả như hế này?” / “Ngay cả bây giờ?”). Lúc này nếu nạn nhân trả lời là “không” hoặc hét lên vì sợ hãi thì ngay lập tức sẽ bị giết bằng vũ khí sắc nhọn, còn nếu trả lời là “có”, cô ta sẽ dùng vũ khí sắc nhọn và rạch miệng nạn nhân giống như khuôn mặt của cô ta.
Có một vài cách để sống sót khi gặp phải Kuchisake-onna. Theo một số dị bản Kuchisake-onna sẽ để yên cho nạn nhân nếu trả lời “có” cho cả 2 câu hỏi, nhưng theo một vài dị bản khác thì cô ta sẽ đến nơi ở của nạn nhân sau đêm đó và giết họ khi đang ngủ. Một chiến thuật khác để sống sót là không trả lời rõ rằng là “có” hoặc “không” mà trả lời nước đôi, “bình thường” hay “tạm được” rồi bỏ chạy trước khi hồn ma này hiểu ra. Ở một phiên bản khác nói rằng hồn ma này rất thích kẹo ngọt, vì thế có thể thoát thân bằng cách ném kẹo cứng (đặt biệt là loại kẹo có tên Bekko Ame) hoặc tiền vào nó để đánh lạc hướng. Ngoài ra hét lên “pomade” ba lần (“Pomade” trong tiếng Nhật có nghĩa là sáp/gel vuốt tóc) cũng có thể tẩu thoát.
Theo nhà văn, nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Matthew Meyer, truyền thuyết về Kuchisake-onna có từ thời Edo, kéo dài từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 19.
Theo các tài liệu, truyền thuyết Kuchisake-onna xuất hiện vào đầu năm 1979, đã được nêu trong các ấn phẩm như tờ Gifu Nichi Nichi Shinbun của tỉnh Gifu ngày 26/01/1979, tuần san Shukan Asahi phát hành ngày 23/03/1979 và Tạp chí Shukan Shincho ngày 05/04/1979. Tin đồn về Kuchisake-onna lan rộng khắp Nhật Bản, khiến cho mỗi người dân đều sợ hãi tột cùng, tới mức người ta yêu cầu học sinh phải đi về nhà theo nhóm cùng với các thành viên của các hiệp hội giáo viên và phụ huynh.
Nhà sử học đồng thời là hoạ sĩ truyện tranh nổi tiếng Nhật Bản Shigeru Mizuki coi Kuchisake-onna là một ví dụ về Yokai (yêu quái) – một thuật ngữ dùng khi nói đến nhiều loại quái vật, linh hồn và ác quỷ siêu nhiên trong văn hóa dân gian Nhật Bản. Theo Zack Davisson, một dịch giả của nhiều tác phẩm của Mizuki, “Khi Mizuki đưa Kuchisake vào một trong những cuốn bách khoa toàn thư yokai mới nhất của ông, đó là khi cô ta chính thức được coi là một yokai” (Chú thích: Shigeru Mizuki – Huyền thoại truyện tranh Nhật Bản, có biệt tài vẽ quái vật rất chi tiết và sinh động)
Kuchisake-onna đã xuất hiện trong các bộ phim hành động, manga, anime và trò chơi điện tử. Nhân vật này xuất hiện trong bộ phim hoạt hình Pom Poko do Studio Ghibli sản xuất năm 1994, sau đó xuất hiện trong bộ phim hành động ngắn Kuchisake-onna do Teruyoshi Ishii đạo diễn năm 1996. Kuchisake-onna cũng được nhắc đến trong bộ phim Ring do Hideo Nakata đạo diễn năm 1998. Năm 2007 ra mắt bộ phim Carved: The Slit-mouthed Woman (còn được biết đến dưới tựa Kuchisake-onna hay A Slit-mouthed Woman) do Kōji Shiraishi đạo diễn và diễn viên Miki Mizuno trong vai Kuchisake-onna. Theo sau đó là phần 2 có tựa đề Carved 2: The Scissors Massacre (còn được gọi là Kuchisake-onna 2) và bộ phim The Slit-Mouthed Woman 0: The Beginning (hay Kuchisake-onna 0: Biginingu) đều được phát hành năm 2008. Nhân vật Kuchisake-onna sau đó xuất hiện trong bộ phim Kuchisake-onna Returns năm 2012 và webcomic (truyện tranh trực tuyến) Mob Psycho 100.