Những bộ phim của Ghibli đã không còn xa lạ gì với biết bao thế hệ, thế đã bao giờ bạn tự hỏi: điều gì khiến những bộ phim như My Neighbor Totoro và Howl’s Moving Castle trở nên đặc biệt đến vậy? Câu trả lời hẳn là: Những thước phim của Ghibli luôn được đầu tư một cách cẩn thận và tỉ mỉ, thêm vào đó là cốt truyện cảm động, sâu sắc cùng những nhân vật mang màu sắc và ý nghĩa đặc biệt. Nhưng đã bao giờ bạn nghĩ, một lí do khác cũng đã góp phần tạo nên những cuộn phim cuốn hút như vậy là do những rung cảm từ những nốt nhạc vang lên trong phim, những âm thanh kỳ diệu do vị nhạc sĩ Joe Hisaishi tạo ra.
Hãy thử tưởng tượng Spirited Away không có những giai điệu piano lấp lánh của “One Summer’s Day” hay Princess Mononoke không có tiếng dây đàn réo rắt hòa cùng âm thanh trầm đục của kèn đồng trong “The Legend of Ashitaka”. Hisaishi đã gợi lên trong người nghe cảm giác lơ lửng trong không gian yên bình và huyền diệu, lặng thinh bồng bềnh trong dòng thời gian êm dịu. Ông là nhà soạn nhạc đứng sau hầu như tất cả những bộ phim hoạt hình của Hayao Miyazaki (ngoại trừ bộ phim đầu tay Lâu đài Cagliostro (1979) của ông) và những tác phẩm âm nhạc của ông luôn được sáng tác để có thể khái quát nội dung bức tranh tổng thể của toàn bộ câu chuyện một cách đầy đủ và hoàn thiện nhất.
‘JOHN WILLIAMS CỦA NHẬT BẢN’
… đồng thời còn được gọi là ‘Quincy Jones của Nhật Bản’. Joe Hisaishi (久石 譲), tên thật là Mamoru Fujisawa (藤澤 守), sinh ngày 6 tháng 12 năm 1950, là tác giả của hơn 100 tác phẩm nhạc phim và các tác phẩm độc tấu khác, nằm trong những album được phát hành từ năm 1981 đến nay. Nghệ danh Joe Hisaishi được sử dụng với mục đích giúp khán giả quốc tế dễ nhận biết hơn, được lấy cảm hứng từ nhà sản xuất người Mỹ gốc Phi đáng kính Quincy Jones, tên của ông trở thành ‘Kuishi’ Jones hoặc ‘Hisaishi’ Jones khi được dịch sang chữ kanji của Nhật Bản. Âm nhạc của ông là sự hòa trộn của nhiều thể loại khác nhau từ minimalist (âm nhạc tối giản) đến nhạc điện tử, nhạc cổ điển Châu Âu và âm nhạc dân gian Nhật Bản. Ông cũng được ca tụng là “nhạc sĩ vượt qua những rào cản về thể loại”.
Ở phương Tây, Hisaishi đôi khi được gọi là ‘John Williams của Nhật Bản’ do quan hệ đối tác lâu dài của ông với Hayao Miyazaki. Giống như Steven Spielberg và nhà soạn nhạc John Williams (người đã góp phần vào thành công của Jaws, Jurassic Park và loạt phim Indiana Jones), mối quan hệ của Miyazaki với Hisaishi vẫn bền chặt cho đến ngày nay, với sự hợp tác gần đây nhất của họ vào năm 2018 cho phim ngắn Boro the Caterpillar.
NHỮNG GIẢI THƯỞNG DANH GIÁ
Joe Hisaishi đã giành được giải thưởng của Viện Hàn lâm Nhật Bản cho Âm nhạc xuất sắc nhất 8 lần trong sự nghiệp của mình, bao gồm năm 1992, 1993, 1994, 1999, 2000, 2009, 2010 và 2013, đồng thời âm nhạc của ông góp mặt trong 4 trong số 11 phim có doanh thu cao nhất mọi thời đại ở Nhật Bản. Ông cũng tham gia sáng tác cho nhiều bộ phim giành được những giải thưởng hàng đầu tại các buổi lễ quốc tế, chẳng hạn như bộ phim truyền hình về yakuza Fireworks của Takeshi Kitano (1997) từng đoạt giải Sư tử vàng tại Venice, Spirited Away nổi tiếng giành giải Phim hoạt hình hay nhất tại lễ trao giải Oscar năm 2003, hay bộ phim Departures – phim Nhật Bản đầu tiên đoạt giải Phim nước ngoài hay nhất tại lễ trao giải Oscar vào năm 2008. Ngoài các giải thưởng âm nhạc điện ảnh, Hisaishi còn được Chính phủ Nhật Bản trao tặng Huân chương Danh dự vào năm 2009 vì những hoạt động của mình cho nghệ thuật.
MỘT NHẠC SĨ NHẠC ĐIỆN TỬ
Trước giai đoạn sáng tác nhạc phim, Hisaishi đã tạo dựng được tên tuổi với tư cách là một nghệ sĩ solo. Lấy cảm hứng từ các nghệ sĩ điện tử nổi tiếng của Nhật Bản như Yellow Magic Orchestra vào những năm 1970 và các nhạc sĩ tiên phong của Mỹ như Steve Reich, ông đã phát hành album đầu tiên của mình, MKWAJU , vào năm 1981. Album là sự kết hợp âm thanh từ synthesizer và bộ gõ, đồng thời có sự góp mặt của nhà soạn nhạc nổi tiếng người Nhật Midori Takada với tư cách là một nghệ sĩ biểu diễn.
Một số ca khúc trong phim của Ghibli trước đó có điểm tương đồng với phong cách âm nhạc này của ông, đáng chú ý nhất là Laputa: Castle in the Sky. Toàn bộ các ca khúc của bộ phim chủ yếu được soạn trên synthesizer, được kết hợp thêm với các loại nhạc cụ cổ điển, điển hình là ca khúc “The Levitation Crystal”, sự kết hợp giữa hai phong cách gồm âm nhạc điện tử với những bản giao hưởng cổ điển, đã tạo nên những khúc ca hoành tráng mà vẫn quen thuộc, đầy mê hoặc lòng người.
HAYAO MIYAZAKI KHÔNG PHẢI LÀ GIÁM ĐỐC DUY NHẤT ÔNG HỢP TÁC LÂU DÀI CÙNG
Hisaishi cũng rất nổi tiếng với những bộ phim truyền hình tội phạm của Takeshi Kitano – người được rất nhiều khán giả quốc tế quen thuộc với tư cách là đạo diễn và diễn viên, đồng thời còn là một diễn viên hài và người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng. Mối quan hệ hợp tác của Hisaishi với cả Miyazaki và Kitano diễn ra đồng thời vào những năm 90, năm 2019, CD tập hợp mang tên Miyazaki/Kitano/Hisaishi được phát hành, kỷ niệm một số đóng góp âm nhạc xuất sắc nhất của Hisaishi cho các tác phẩm của hai vị đạo diễn.
Tham khảo:
https://www.dazeddigital.com/music/article/47580/1/joe-hisaishi-composer-music-of-studio-ghibli
https://www.udiscovermusic.com/classical-news/joe-hisaishi-dream-songs/