Ngày 1-2, Mỹ, Pháp, Anh và nhiều nước đã lên án phiến quân Nhà nước Hồi giáo (tự xưng) xử tử con tin Nhật Kenji Goto, 48 tuổi.
Đây là con tin Nhật thứ hai bị hành hình. Tên đao phủ cho rằng Kenji Goto bị xử tử để trừng phạt Nhật tham gia cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo.
Các nhà phân tích nhận định từ lâu Nhật đã tránh dính líu đến “thùng thuốc súng” Trung Đông, Nhật không tham gia liên minh chống Nhà nước Hồi giáo và Nhật cũng đứng ngoài hoạt động trỗi dậy của Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria. Ấy vậy mà Nhật vẫn trở thành mục tiêu của bọn khủng bố. AFP ghi nhận tình thế bây giờ đã thay đổi, đường lối hòa bình không còn bảo vệ được Nhật nữa.
GS Tomoaki Iwai ở Đại học Nhật Bản nhận định: “Người ta cứ nghĩ Nhật không có gì quan trọng với Trung Đông và Nhà nước Hồi giáo cũng chẳng quan tâm đến Nhật. Bây giờ thì họ nhận ra bọn khủng bố ở khắp nơi và có thể nhắm bất kỳ mục tiêu nào”.
Từ khi cầm quyền vào cuối năm 2012, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã đến thăm hơn 50 nước trong vòng hai năm và giải thích lại hiến pháp để tạo điều kiện cho lực lượng phòng vệ can thiệp ngoài biên giới Nhật trong khuôn khổ phòng vệ tập thể. Nhiều ý kiến lo ngại Nhật sẽ sa đà vào các cuộc xung đột rối rắm ở xa nước Nhật. Hai vụ xử tử con tin Nhật có thể biến lo ngại này thành sự thật.
GS Takehiko Yamamoto ở Đại học Waseda (Nhật) nhận xét: “Vụ khủng hoảng con tin này là cơn sốc nặng đối với người Nhật. Nhiều người cho rằng Nhật nên hành xử kín đáo hơn thay vì can thiệp vào các vấn đề quốc tế có thể gây nguy hiểm đến tính mạng công dân Nhật”.
Dù vậy, ngày 1-2, Thủ tướng Shinzo Abe đã xúc động tuyên bố: “Chúng tôi sẽ không bao giờ tha thứ cho bọn khủng bố… Nhật quyết tâm chịu trách nhiệm liên đới với cộng đồng quốc tế đấu tranh chống khủng bố”.
GS Takehiko Yamamoto cho rằng Thủ tướng Shinzo Abe sẽ tiếp tục duy trì chính sách hòa bình tích cực nhưng sẽ dịu giọng hơn và nhấn mạnh đến góc độ phi quân sự trong đường lối ngoại giao Nhật.
GS Tomoaki Iwai lưu ý vụ khủng hoảng con tin Nhật xảy ra khi Thủ tướng Shinzo Abe công du Trung Đông và đã cam kết viện trợ 200 triệu USD ủng hộ các nước chiến đấu chống Nhà nước Hồi giáo. Sau đó Nhật mới nói lại là 200 triệu USD được dùng cho mục đích nhân đạo. Nhiều nhà bình luận cho rằng Nhật chưa có kinh nghiệm trong quản lý khủng hoảng ở Trung Đông.
Chuyên gia Robert Dujarric ở Đại học Temple (Mỹ) nhận định khác. Ông cho rằng đơn giản là Nhật giàu nên Nhà nước Hồi giáo muốn bắt cóc công dân Nhật để tống tiền, vả lại dù gì Nhật cũng là đồng minh của Mỹ.
Nguồn plo