Kyoto, cố đô cổ kính của Nhật Bản hơn 1000 tuổi là nơi tồn tại của những ngôi chùa và vườn đẹp và độc đáo nhất của đất nước này. Bài viết này sẽ giới thiệu về 5 khu vườn nổi tiếng nhất tại Kyoto. Hãy cùng khám phá nào:
- Chùa Saiho
Khu vườn rêu (Kokedera, chùa Saiho)
Còn được biết đến là Koke-dera hay có nghĩa là Chùa Rêu, chùa Saiho là một ngôi chùa nằm ở phía Tây Nam của Kyoto. Khu vườn trong chùa là một trong những khu vườn lâu đời nhất còn tồn tại của cố đô, nổi tiếng với rất nhiều các loài rêu đa dạng phủ kín hầu như toàn bộ thềm đất.
Ngôi chùa thuộc Thiền tông Lâm Tế và được xây dựng từ thế kỉ thứ 8. Năm 1339, quốc sư Muso Soseki, một thiền sư nổi tiếng với tài làm vườn của mình, đã thiết kế lại khu vườn và thổi vào nó một thần thái đặc biệt để hỗ trợ tốt hơn cho việc học tập các công án Thiền. Soseki tin rằng việc thả những suy nghĩ vào một khu vườn nơi mà con người và thiên nhiên có thể hòa quyện là cách tốt nhất để giác ngộ.
Mặc dù khu vườn đã trải qua rất nhiều lần trùng tu, ý tưởng chủ đạo của nó vẫn được duy trì, và trở thành cảm hứng của rất nhiều khu vườn khác kể từ đó. Ví dụ như màu xanh tao nhã của khu vườn cùng với các khái niệm Thiền học đã được đưa vào trong kiến trúc của chùa Bạc (Ginkanku-ji) sau này.
Thềm đất của chùa Saiho trông giống như 1 khu rừng hơn là 1 khu vườn. Cây cối được phát triển tự nhiên và rêu xanh xâm chiếm hầu hết không gian, phủ lên trên cả những hòn đã tảng và những công trình kiến trúc. Có hơn 40 loài rêu khác nhau cùng sinh trưởng trên những hòn đá thấp, cùng những đám cây bụi nhỏ tạo nên 1 thảm nhung xanh quý phái mượt mà đầy ngoạn mục, đặc biệt vào mùa mưa. Cùng với thảm xanh ấy, những cây to cũng trải rộng tán lá tạo nên 1 vòm xanh quanh năm phù kín khu vườn.
- Chùa Daitoku
Một ngôi chùa thiền khác thuộc phái Lâm Tế là Daitoku nằm ở phía Bắc Kyoto, một trong những khu vườn thiền lớn nhất Kyoto. Nó thường được nhắc đến cùng với những thiền sư nổi tiếng và một nhân vật quan trọng của Nhật Bản , Toyotomi Hideyoshi, người đã chăm sóc cho hình dáng của khu vườn và tạo nên khí chất đặc biệt của nó.
Những thiền viện như chùa Daitoku được coi là nơi lý tưởng cho việc tiềm tu và thả lỏng suy nghĩ. Cùng với rất nhiều những cấu trúc tôn giáo, quần thể này có những khu vườn Thiền đẹp và độc đáo nhất Kyoto.
Daisen-in và Ryogen-in là 2 ngôi chùa con có những kiến trúc và sân vườn quan trọng nhất trong quần thể chùa Daitoku. Tại Ryogen-in, bạn còn có thể được thấy khu vườn đá nhỏ nhất Nhật Bản.
Ở góc đông bắc của Daisen-in, bạn sẽ bắt gặp một vườn Thiền tối giản tuyệt vời. Khu vườn dù chỉ được làm hoàn toàn từ đá, sỏi và cây trên một diện tích khá nhỏ, cũng có thể tạo nên một cấu trúc sống động và độc đáo duy nhất từ những thành phần đó.
Một công trình đầy sức sống khác có thể thấy ở Ryogen-in, đó là vườn thiền khô, được tạo nên bởi 3 cụm đá với những hòn đá tảng kết hợp với những vùng sỏi được cào theo đường. Cụm đá chính giữa được bao quanh bởi thảm rêu hình ovan có thể ngay lập tức hấp dẫn mọi ánh nhìn bởi sự độc đáo.
- Chùa Vàng (Kinkaku-ji)
Biểu tượng của Kyoto là Chùa Vàng, được đặt tên theo gác Vàng chính giữa ngôi chùa. Điều khiến ngôi chùa này thêm phần nổi bật là hồ Kyokochi, hay Hồ Gương. Vào những ngày trời trong, mặt nước tĩnh lặng của hồ phản chiếu một cách hoàn hảo hình ảnh của ngôi chùa và cảnh vật xung quanh. Hồ Gương đóng một vai trò quan trọng để hình thành nên một tên gọi khác cho nơi này là “Vườn Thiên đường”, và cách bố trí ở đây hầu hết được truyền cảm hứng từ những kiến trúc vườn – hồ thiền từ xa xưa như ở chùa Saihou. Mặc dù ngày nay có một lối đi cho du khách xung quanh hồ, thiết kế vốn có của nơi này chỉ được chiêm ngưỡng tuyệt nhất từ chính gác Vàng, hay từ một chiếc thuyền trên hồ.
Phía trước của đình là một hòn đảo nhỏ, được tạo nên và sắp xếp một cách có chủ đích nhằm làm nổi lên chiều sâu lẫn ý tưởng về không gian bao la cho toàn bộ quần thể. Nếu bạn để ý hơn vào kích thước của những cái cây trên đó, bạn sẽ thấy chúng được lựa chọn kĩ càng để phù hợp với kích thước của hòn đảo đó cũng như tạo sự tương tác với Đình Vàng ở phía sau. Trong văn hóa sân vườn của Nhật, tầm nhìn là rất quan trọng vì nó giúp cho toàn bộ không gian trông rộng lớn hơn.
Trong dạng nguyên thể, quần thể này còn có những biệt thự, những khu dân cư và các kiến trúc khác, tất cả chúng đều đã bị phá hủy trong chiến tranh Onin. Thời nay, những kiến trúc mới thêm vào của thiết kế khởi thủy đều nhằm mục đích tạo sự hoàn chỉnh cho quần thể này.
- Chùa Bạc (Ginkaku-ji)
Giống như chùa Vàng, chùa Bạc được đặt tên sau khi tòa nhà chính của nó được xây xong, gác Bạc. Dù ra đời sau Chùa Vàng và chưa bao giờ được hoàn thiện theo đúng kế hoạch (người ta đã định dát bạc phía ngoài ngôi chùa), nhiều người nhận xét rằng chùa Bạc thậm chí còn vượt trội hơn hẳn bậc tiền bối, vì sự đơn giản kiều diễm và sự hòa quyện tuyệt vời của nó với khung cảnh thiên nhiên. Con đường chính dẫn vào thềm gác cùng không được chú trọng xung quanh 1 tiêu điểm như ở chùa Vàng, và du khách có thể tự do đi lại để khám phá nó tự do theo cách riêng của mỗi người.
Khu vườn được chia làm 2 phần riêng biệt, khu trên và khu dưới lấy cảm hứng từ thiết kế của chùa Saihou. Khu dưới có khu vườn tản bộ theo phong cách Thiền cổ xưa, lối đi được tạo xung quanh một cái hồ có những điểm nhấn trang trí như những cây cầu con con cùng đá tảng và cây cối.
Khu trên là nơi đầu tiên mà du khách có thể chiêm ngưỡng khi bước vào trong chùa. Nó bao gồm một vườn thiền khô, hầu hết không gian được bao phủ bởi cát, và những viên sỏi nhỏ được xếp song song nhau tạo thành hình sóng, từ đó tạo nên tên gọi riêng của nơi này là Đại đương Cát bạc. Tiêu điểm chính của khu vườn này là một đồi cát bị thiếu đỉnh, tái hiện tạo hình núi Phú Sĩ.
Với 2 yếu tố đối ngược đặt cạnh nhau, du khách được trải nghiệm thưởng lãm thiên nhiên cùng sức mạnh của thãm mỹ trong 1 khu vườn được thiết kế tỉ mỉ. Tại điểm cao nhất của khu vườn, du khách có thể chiêm ngưỡng một góc nhìn tuyệt mỹ của Kyoto cũng như của cả chùa Vàng.
1.Chùa Ryoan
Khu vườn Nhật Bản nổi tiếng nhất, hoàn toàn không nghi ngờ gì, chắc chắn là khu vườn của chùa Ryoan, phía Tây Bắc của Kyoto. Khu vườn đá của chùa là một ví dụ điển hình nhất cho trường phái vườn Thiền khô (karesansui).
15 viên đá lớn được sắp xếp bất đối xứng, chia thành 5 khóm nhỏ trên 1 khu vực hình chữ nhật được bao phủ bởi 1 thảm sỏi trắng vụn được cào cẩn thận. Thực vật duy nhất của khu vườn là đám rêu mọc trên những tảng đá. Khu vực này được bao quanh 3 phía bởi tường đất nung nhằm cách ly nó với thế giới bên ngoài, tạo ra 1 không gian tách biệt cần thiết cho việc loại bỏ tạp niệm trong lúc tọa Thiền. Phía còn lại được nối với 1 mái hiên nơi mà du khách có thể ngồi và tận hường khung cảnh của khu vườn.
Như rất nhiền các khu vườn thiền khác, cấu trúc được sắp xếp tỉ mẩn của khu vườn này là một công trình nghệ thuật, vì thế người ta chỉ có thể ngắm nhìn nó từ một khoảng cách nhất định chứ không thể bước vào.
Vườn thiền Ryoan có thể được nhìn nhận như một bức vẽ trừu tượng, thoải mái cho những tâm trí rộng mở để hiểu được ý nghĩa của nó. Vài người nhìn nó giồng như những hòn đảo trên đại dương, trong khi vài người khác lại tưởng tượng ra như là một con hổ mẹ cùng đàn con con của nó đang tắm táp. Dù mỗi người trong chúng ta có hiểu nó theo cách nào đi nữa, hoặc ý nghĩa ban đầu mà người ta muốn nó biểu thị là gì, nó vẫn thật sự đáng để người ta nhìn vào thật gần. Sự đơn giản không gượng ép và sự tuyệt diệu của khu vườn đã tạo cảm hứng cho rất nhiều nhà thiết kế sân vườn cũng như cái nhìn của mỗi chúng ta về những điều thực sự khi nhìn nhận một khu vườn.
Nguồn: Zen Vita
Dịch: Mai Phương Tú
Ảnh: Wikipedia.