Gần như không có một thành phố lớn nào ở Nhật mà không có các shotengai – những con phố dài có những cửa hàng bán lẻ nằm san sát nhau với phong vị địa phương đặc sắc. Shotengai là một đặc trưng không chỉ cho thói quen mua sắm của người Nhật mà còn là một hình ảnh đậm nét văn hoá của Nhật Bản.
Ảnh: YuJenShih (Flickr)
Những người bán hàng ở shotengai thường là người dân địa phương. Ở các đô thị lớn như Osaka và Tokyo thì shotengai cũng thường dành cho người đi bộ. Mua sắm ở shotengai vì thế nào ra một cảm giác tựa như đi chợ, nét khác biệt so với thói quen mua sắm ở các trung tâm thương mại hay siêu thị. Vì các cửa hàng có quy mô và nguồn hàng phong phú nên nó tạo ra một trải nghiệm mua sắm độc đáo và thu hút riêng. Ở các shotengai, bạn có thể tìm được hầu như mọi thứ và quan trọng hơn, bạn có thể trải nghiệm một phần lịch sử phát triển của các đô thị Nhật cũng như các sự kiện văn hoá địa phương.
Shotengai có lịch sử khoảng gần một thế kỷ và trải qua những thăng trầm của nước Nhật thời đại Showa và Heisei. Bắt đầu trở nên phổ biến từ sau thế chiến thứ I, shotengai mau chóng trở thành nơi mua sắm thực phẩm và nhu yếu phẩm của các bà nội trợ. Cũng từ đó các shotengai trở thành địa điểm quan trọng của các tầng lớp lao động ở một khu dân cư. Đó là nơi mọi người quen biết và trò chuyện với nhau và nơi các sự kiện của địa phương như lễ hội khu phố, lễ hội mùa hè,… được tổ chức. Chính vì thế, mỗi shotengai đều mang theo một câu chuyện riêng và gắn bó mật thiết với cuộc sống của người dân địa phương.
Cảnh shotengai ở Yokohama trong phim Kokurikozaka kara của Ghibli
Trong văn hoá đại chúng của Nhật, hình ảnh shotengai xuất hiện như một phông nền không thể thiếu. Bạn có thể nhìn thấy hình ảnh những nhân vật trong phim ảnh, manga cùng đi mua những món ăn vặt ở các shotengai và tham gia các trò chơi trong lễ hội mùa hè. Những hình ảnh về shotengai xuất hiện trong những anime về những thập niên xưa cũ của Ghibli cũng có những phong vị rất hoài cổ.
Trong một khoảng thời gian dài thì các shotengai chiếm vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế và xã hội ở các khu dân cư cho tới khi phải san sẻ bớt vai trò cho các trung tâm mua sắm và cửa hàng bách hoá. Những người bán hàng ở shotengai dần trở nên lớn tuổi và không tìm được thế hệ kế cận tiếp quản cửa hàng của mình. Một số shotengai đã biến mất hoặc thu nhỏ quy mô. Hiện tại, chính quyền các địa phương ở Nhật đang có các chương trình hỗ trợ để hồi sinh các shotengai. Các chương trình quảng bá các sản vật địa phương được bán ở các shotengai và các sự kiện địa phương cũng được tổ chức nhiều hơn để duy trì nét đặc sắc trong văn hoá mua sắm ở Nhật.