Điều 24 Hiến pháp Nhật Bản có viết : “ Tự do hôn nhân là tất cả mọi người đều có thể kết hôn với người mình muốn mà không bị nhà nước hoặc bên thứ ba can thiệp, dù là cùng giới hay khác giới.” Tuy nhiên Bộ luật Dân sự nước này lại không công nhận hôn nhân đồng giới. Điều này khiến những cặp đôi thuộc giới tính thứ ba đứng lên đòi quyền bình đẳng. Họ đã đệ đơn kiện lên năm tòa án đòi “đối xử công bằng với tất cả mọi người về quyền tự do hôn nhân”.
Vào ngày 17/3, Tòa án thành phố Sapporo đã đưa ra phán quyết đầu tiên. Thẩm phán Tomoko Takebe nói rằng “Việc không được thừa nhận về mặt pháp luật đối với các cặp hôn nhân đồng giới là trái với Điều 14 của Hiến pháp” và chỉ ra tính cần thiết phải có sự can thiệp của luật pháp trong việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới. Đối với bên nguyên đơn mà nói, quyết định này được coi là một thắng lợi bước đầu. Kết quả này có khả năng ảnh hưởng đến việc giải quyết các lá đơn ở các địa phương khác bao gồm cả Tokyo. Tuy nhiên, yêu cầu bồi thường đã bị bác bỏ.
Thủ tướng Yoshihide Suga, đại diện cho chính phủ đã nhiều lần nhắc đi nhắc lại rằng : “Hôn nhân đồng giới liên quan đến nền tảng gia đình, vì vậy cần phải xem xét cẩn thận”. Cuộc đấu tranh giành quyền tự do kết hôn do những người thuộc giới tính thứ ba đã bắt đầu vào tháng 2/2019, có tổng cộng 28 nguyên đơn tại năm tòa án, gồm Sapporo, Tokyo…
Tại Tòa án thành phố Sapporo, ba cặp vợ chồng ở Hokkaido, tổng là sáu người, đã đệ đơn kiện đòi bồi thường thiệt hại mỗi người 1 triệu yên. Hai vấn đề chính trong lá đơn khiếu nại tại Hokkaido gồm: 1) Luật dân sự hiện hành không công nhận kết hôn đồng giới là trái với hiến pháp bảo đảm quyền “tự do kết hôn” và quyền “bình đẳng”. 2) Việc không thiết lập “luật cho phép hôn nhân đồng giới” là một “thiếu sót về mặt lập pháp”vì đã không thực hiện các biện pháp cần thiết, cũng là vi phạm pháp luật. “Chính phủ Nhật Bản không đưa ra luật cho phép hôn nhân đồng tính là vi phạm hiến pháp và vi phạm pháp luật, vì vậy cần có những bồi thường cho bên bị mất quyền lợi.”
Tuy nhiên, các nguyên đơn nói rằng điều mà họ thực sự mong muốn không phải là được bồi thường, mà là phán quyết của tòa án rằng “việc các cặp đồng tính không được kết hôn là vi phạm nhân quyền theo hiến pháp”. Điều này sẽ tác động to lớn đến việc thay đổi những pháp luật liên quan. Các nguyên đơn cho rằng “quyền tự do kết hôn” được đảm bảo bởi Điều 14 của Hiến pháp. Ngoài ra, việc không cho phép kết hôn đồng giới là phân biệt đối xử về xu hướng tình dục.
Trong khi đó, phía quốc gia Nhật Bản khẳng định, trong Điều 24 của Hiến pháp quy định“hôn nhân chỉ được xác lập dựa trên sự thỏa thuận của cả hai phía” đã “chỉ rõ nam nữ”. Do đó, ngay từ đầu, hiến pháp không nhắc đến hôn nhân giữa những người cùng giới, bảo vệ lập luận “không vi phạm Hiến pháp” và “thiếu sót về mặt lập pháp”. Phán quyết cuối cùng của tòa án đã đưa ra ba mục quan trọng. Một là, “xu hướng tình dục” được quyết định không liên quan ý muốn của người đó”. Hai là ” Việc không có biện pháp pháp lý nào để những người thuộc giới tính thứ ba được hưởng các quyền lợi pháp lý của hôn nhân là nằm ngoài phạm vi quyết định của cơ quan lập pháp” Ba là, việc không cho phép hôn nhân đồng tính như hiện nay là trái với “quyền bình đẳng” được quy định tại Điều 14 của Hiến pháp.
Theo NHK, BuzzFeed